کتاب «نقد و تحلیل جباریت»



(قلم نوشته ها: نویسنده نوشته زیر را نمیشناسم و نتوانستم در نت هم ایشان را پیدا کنم اما خواندن متن زیر و کتاب را توصیه میکنم)

«مانس اشپربر» نویسنده کتاب «نقد و تحلیل جباریت»

این روانشناس آلمانی این کتاب را در سن 32 سالگی و در دهه 30 میلادی (هفتاد سال پیش) یعنی پیش از آن که هیتلر جهان را به کام جنگ جهانی دوم بکشاند، نگاشته است. او حتی در کتاب خود از روی تحلیل روانی رفتار دیکتاتورها، پیش بینی کرده است که کسی مثل هیتلر سرانجام خودکشی خواهد کرد. وقتی این کتاب منتشر شد نویسنده اش نه تنها مجبور شد برای مصون ماندن از خشم نازیها، به زندگی پنهانی روی آورد بلکه حتی کمونیست های پیرو استالین نیز خواندن این کتاب را ممنوع کردند و پیروانشان حتی از دست زدن به این کتاب هم پرهیز می کردند.

این کتاب توسط کریم قصیم به زبان فارسی ترجمه و در سال 1363 توسط انتشارات دماوند به چاپ رسیده است. به علت استقبال از کتاب، ظرف یک سال به چاپ سوم رسید و پس از چاپ سوم همین کتاب در سال 1364 بود که پس از سه سال فعالیت، انتشارات دماوند تعطیل شد.

اشپربر در این کتاب، که متنی بسیار روان و جذاب دارد، با تحلیل روانشناختی شخصیت و رفتار جباران، نشان می دهد که جباران به خودی خود جبار نمی شوند بلکه آنها محصول رفتار توده هایی هستند که خلق و خوی جباریت بخشی از وجود آنهاست. برای آن که جباریت و دیکتاتوری برای همیشه از جامعه ای رخت بربندد باید روحیه جباریت توده ها از بین برود (یادمان نرود که ما رابطه خوبی با موجودات ضعیف تر از خودمان نداریم. ببینید بچه هایمان خیلی راحت به سوی گربه ها و سگ ها سنگ می اندازند، سوارها به پیاده ها رحم نمی کنند، همه مان در موضع شغلی خودمان حکومت می کنیم. بقال حاکم است نانوا حاکم است رانند تاکسی حاکم است. مامور پلیس و قاضی و همه وهمه در موضع شغلی خود می خواهیم حکومت کنیم. وقتی در خیابان دزد را می گیریم به جای آن که تحویل پلیس اش بدهیم اول به او کتک مفصلی می زنیم، این مثالها الی ماشاء الله وجود دارد. این ها همه نشانه های جباریت نهفته ای است که در همه ما وجود دارد).

اشپربر نشان می دهد که چگونه شخصیت روانی یک جبار به تدریج و در طول زمان تحول می یابد و او را از یک زندگی معمولی محروم می کند به گونه ای که جبار به تدریج دچار سادیسم (دیگر آزاری) و در مراحل بعدی دچار مازوخیسم (خودآزاری) می شود. در واقع از نظر اشپربر، جباران بیمارانی هستند که بیماریشان در هیاهوی توده ها، برای خودشان و برای دیگران مخفی می ماند و به همین علت فرصت درمان نیز از آنها ستانده می شود.

اشپربر با دسته بندی انواع ترس نشان می دهد که جباران دچار «ترس تهاجمی» هستند و در واقع بخش بزرگی از رفتار آنها ناشی از این نوع ترس است. اشپربر معتقد است اعتیاد به دشمن تراشی و ایده «دشمن انگاری هر کس با ما نیست» از سوی جباران محصول ترس عمیقی است که در وجود آنها نهفته است. او از قول افلاطون می نویسد «هر کس می تواند شایسته صفت شجاع باشد، الا فرد جبار». و بعد خودش به زیبایی و با تحلیل روانشناختی نشان می دهد که این سخن افلاطون چقدر دقیق است. در واقع نشان می دهد که جباریت ویژگی است که جایگزین فقدان شجاعت می شود. و این رفتار در همه سطوح قدرت (پدر، معلم، رئیس اداره، پلیس محله و ....) نمود دارد. اما وقتی احاد توده های شخصیتاً جبار در عالم واقع با یکی از جباران همراهی می کنند و او را حمایت می کنند، از او یک حاکم به تمام معنی دیکتاتور می سازند.

اشپربر نشان می دهد که چگونه ترس در طول زمان به نفرت تبدیل می شود و آنگاه توده ها برای ارضای حس نفرتشان از عده ای، جباری را یاری می کنند تا آنان را نابود کند. و بعد دوباره زمانی می رسد که توده ها به علت نفرت از همین جبار، او را به کمک جبار دیگری به چوبه دار می سپارند.

او به زیبایی نشان می دهد که چگونه جباران با ساده کرده مسائل پیچیده زندگی، راه حل های عامه پسند ـ اما غیر قابل اجرا ـ می دهند و اصلا هم نگران عدم قابلیت اجرای این ایده های خود نیستند چرا که آموخته اند وقتی راه حلشان به نتیجه نرسید به راحتی می توانند با انداختن مسئولیت این ناکامی به گردن دیگران (دشمنان فرضی)، این ناکامی را تبدیل به فرصتی کنند تا نشان دهند که دشمنانشان چقدر قدرتمند اند و نمی گذارند تا آنها به اهدافشان برسند.

اشپربر البته تحلیلش را معطوف به شخصیت سیاسی خاصی نمی کند اما برخی مثالهایش را از رفتار دیکتاتورهای زمانه اش (استالین و هیتلر) می آورد.



هیچ کاری موثرتر از آگاهی بخشی نیست. دیکتاتورها بر امواج ناآگاهی سوار می شوند.

«قدرت زياده از حدّ و طولاني حتا شريف‌ترين انسان‌ها را نيز فاسد مي‌كند»
« هيچ چيز به اندازه‌ي ضعف و حقارتي كه به حمايت زور و خشونت پشت‌ گرم مي‌دارد، سلطه‌طلب نيست.» (ناپلئون)

۱۰ نظر:

ناشناس گفت...

سلام آقاي قلمير.
حدود 2 سال است كه با وبلاگ شما آشنا هستم و ماهي يكبار سر مي زنم و البته از همه ي مطالب استفاده مي كنم.
سوالاتي از خدمتتون داشتم كه اميدوارم پاسخ بگيرم.
مي خوام براي ادامه تحصيل(فعلا دانشجوي ليسانسم)به آمريكا يا اگه نشد كانادا برم.خواهرم لندن هست ولي من لندن رو دوس ندارم و هزينه هاشم بسيار بسيار بالاست.اينه كه دوس دارم واسه فوق به يه دانشگاه نه خيلي معروف و نه خيلي گمنام (فقط و فقط از نظر علمي) آمريكا برم.هيچ فاميل نزديكي كه واسم دعوتنامه هم بفرسته ندارم.يكسال اومدم واسه لاتاري ثبت نام كنم كه ازم كرديت كارت ميخواست كه منم نداشتم و كلي سوال بي جواب هم واسم موند و بيخيال شدم.اما الان كه متوجه شدم شما با همين لاتاري اونجا هستيد واقعا به شانستان غبطه خوردم.شما چه سالي لاتاري رو برديد؟و به همراه خانواده فرمارو پر كرديد؟من از همين حالا اگه تصميم بگيرم واسه لاتاري بايد چه كنم؟مهلت ثبت نام چه بازه ي زماني ست و زمان اعلام نتايج قرعه كشي كي؟ شما چندبار ثبت نام كرديد تا اسمتون دراومد؟
من در اين زمينه مبتدي هستم وقتتان را مي گيرم اما خواهشمندم پاسخ دهيد.
راستس شنيدم ديگه باروسري يامقنعه نميشه عكي گرفت.درسته؟

پيشاپيش سپاسگزارم.
اين ايميل من هست:

n_capricorn_22@yahoo.com

از دیار نجف آباد گفت...

دوست خوبم محمدعزیز سلام و درود

در راستای سوال کامنت نویس محترم(طرقه) من هم در این مورد بسیار مورد پرسش واقع میشوم که بهترین جواب من ارجا این دوستان به سایت وزین مهاجرسراست. وقتی متوجه میشوم که بسیاری از هموطنانم در دام این شرکت های ثبت نام لاتاری گرین کارت میفتند؛ در حالیکه ثبت نام رایگان است و آنچنان پروسه ی پیچیده ای نیست؛ یه جورایی ناراحت میشم.
____________________
امــّا در راستای موضوع نوشته تان، مطمئنم کتاب خوبی را معرفی کرده اید و حتماً آنرا دانلود و مطالعه میکنم. ولی من فکر میکنم خانه از پای بست ویران است و تا مردم ما نخواهند خودشان برای خودشان فکر کنند و تصمیم بگیرند و هنوز بعضی از نظرات سودجویان دینی را که برمبنای منفعت خود دین را تفسیر میکنند؛ در هرگوشه کنار زندگی خود از خواب و خوراک گرفته تا اندیشه و علم دخالت بدهند؛ مشکل فقر فرهنگی ما حل نخواهد شد.
آرزوی موفقیت روزافزون شما را دارم. خوشحال میشوم به دستنوشته های این حقیر هم سری بزنید.
پیروز باشید....ارادتمند حمید

ناشناس گفت...

متشكرم از شما از ديار نجف آباد.
جناب قلمبر من جزييات رو ميخوام بدونم.در سايت مهاجرسرا فقط كليات هست و نه جزيياتش

محمد قلمبر گفت...

دوست عزیز خانم طرقه
ببخشید که دیر پاسخ میدهم. متاسفم که نتوانستید در لاتاری ثبت نام کنید.
من سال 2006 ثبت نام کردم و اواخر 2008 وارد آمریکا شدم و فقط یک بار ثبت نام کردم !!
زمان ثبت نام مهر و آبان ماه هر سال است و نتایج حدود اردیبهشت ماه اعلام میشود و حتی میتوانید آنلاین برنده شدنتان را چک کنید. البته همانطور که میدانید احتمال آن خیلی کم است و بهتر است اگر جدا قصد ادامه تحصیل دارید روشهایی که دیگر دانشجویان انجام میدهنند دنبال کنید.
در مورد حجاب هم هیچ مشکلی نیست البته پس از قبولی (انشالله) عکس اصلی که بر روی کارتتون چاپ خواهد شد باید به نحوی باشد که گوشها هم پیدا باشد. استاندارد و مشخصات عکس ممکن است سال به سال تفاوت کند.

لیست تمام پست هایی که در مورد لاتاری نوشته ام را در اینجا ببینید.

http://ghalambor.blogspot.com/search?q=%D9%84%D8%A7%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C
یا در قسمت جستجوی وبلاگ کلمه لاتاری را جستجو کنید.

سایت اصلی و رایگان ثبت نام:

http://www.dvlottery.state.gov

محمد قلمبر گفت...

جناب حمید عزیر
ممنون از پیامی که دادید. من هم متاسفم که بعضی از سایتها در مورد لاتاری کلاهبرداری میکنند.

در مورد دوم هم حق با شماست و به نظرم تنها راه به سوی آزادی کشور و زندگی بهتر مردم کشورمان آگاهی دادن و آموزش است.
پایدار باشید.

ناشناس گفت...

سپاسگزارم از پاسخ شما.
بله خودم هم برآنم که به عنوان روش اصلی راههای دیگه رو دنبال کنم و با علم به اینکه بدشانسم مایلم همینطوری در لاتاری ثبت نام کنم.لینک ها تون رو چک خواهم کرد و شما هم قول بدبد اگر سوالی داشتم بی پاسخم نگذارید.

لطف عالی مستدام

محيا گفت...

سلام
كتاب خيلي خوبي بود
متشكرم

سمانه گفت...

با تشکر زیاد زیاد. عالی بود.

آزاد گفت...

با سلام، من برای باز نشر و گسترش بخش هایی از جملات و پاراگراف های آن دنبال متن تایپ شده ی این کتاب می گردم.

پی دی اف کتاب را دارم ولی متنی که بشه از اون در سایت های مختلف استفاده کرد را نه، متشکر می شم اگه شما اطلاعی در مورد متن الکترونیکی کتاب اگه دارید در اختیارم بگذارید.

با تشکر،
آزاد

محمد قلمبر گفت...

doose aziz man in noskhe ro nadaram va albate chon akharing chap marboot be sale 63 ast, ehtemalan chenin noskheee vojood nadare.
man kami ham gashtam vali chizi peidanakardam
ba ehteram
mohammad