معرفی
دیدکلی
از آنجایی کولرهای آبی در پشت بام نصب می‌شوند، باید از نظر استحکام در محلی گذاشته شوند که در سقف ایجاد لرزش و صدا ننمایند. مثلا آنها را نباید روی ستونها یا نزدیک دیوارها قرار داد. محل قرار گرفتن کانالهای کولر باید از قبل پیش بینی شده باشد، که در روی پشت بام ورودی کانال از طریق اطاقک سیمانی توسط برزنت به کولر متصل گردد. در قسمت زیر کولر معمولا یک قاب فلزی چهار پایه به ارتفاع حدود 30 سانتیمتر قرار داده می‌شود.
در زیر پایه‌های این قاب باید چهار صفحه فلزی مربعی به اظلاع 10 سانتیمتر محکم جوش داده شود، تا از فرو رفتن در آسفالت پشت بام جلوگیری به عمل آید. یکی دیگر از نکاتی که در موقع نصب کولر لازم است به آن توجه شود، این است که تا حد امکان از لوله‌های دودکش و لوله چاه فاضلاب دور باشد. این نوع کولر آبی نسبت به حجم هوادهی در واحدهای حجمی 2000 ، 3000 ، 3500 ، 40000 ، 4500 ، 5000 ، 6000 ، 7000 و 12000 ساخته می‌شوند. این اعداد بر حسب فوت مکعب در دقیقه (CFM) مقدار هوا دهی را تعیین می‌کنند.
ساختمان موتور کولر آبی
این نوع موتورها از نوع قفسی (قفس سنجابی) با راه انداز خازنی یا مقاومتی دو دور می‌باشند، که در قدرتهای مختلف 0.25 ، 0.5 و 0.75 اسب بخار و بالاتر نسبت به حجم هوادهی کولر انتخاب می‌شوند. این نوع موتورها به دلیل نداشتن کلکتور (روتور سیم پیچی شده) با صدای بسیار کم ، حجم ، قیمت کمتر و عمر طولانی‌تر مورد استفاده قرار می‌گیرند. موتور کولر دارای دو دور حدود 1000 و 1500 دور در دقیقه است، که به نام دور کند و دور تند معروف است. ساختمان این موتورها بر اساس سه مشخصه سیم پیچ که راه انداز دورکند و دورتند هستند، ساخته می‌شوند.
در روی بدنه موتور کولر قسمت الکتریکی کلید گریز از مرکز وجود دارد که سرهای خروجی سیم پیچ‌ها و کابل ورودی برق به آن متصل می‌شود. روی قسمت کائوچویی این کلید لغات (COM) مشترک (HI) تند (LO) کند دیده می‌شود. جریانی که موتور در دورهای تند و کند می‌کشد، حدود یک اسب بخار و (4.2 آمپر) است. برای کولرهای با حجم هوا دهی زیاد از موتورهای سه فاز با یک دور (1500 دور در دقیقه) استفاده می‌شود. ساختمان کولر آبی از بخشهای مختلفی تشکیل شده‌اند که آنها را بررسی می‌کنیم.
استاتور (قسمت ساکن موتور)
استاتور از سه قسمت اصلی تشکیل شده است.
بدنه (طوقه)
این قسمت استاتور از ورقهای فولادی ساخته شده و توسط دستگاه درز جوش به صورت استوانه‌ای کامل در آمده است. قبل از جوش بدنه سوراخهایی توسط پرس جهت تهویه روی آن تعبیه می‌گردد. قبل از اینکه هسته و سیم‌بندی در آن قرار گیرد، روی آن آزمایشهایی انجام می‌گیرد. بدنه ابتدا فسفاته ، سپس لعابکاری و سرانجام رنگ می‌شود. موقعی که استاتور روی پایه‌اش قرار می‌گیرد، حتما قسمت بیرون منفذ آن باید به سمت بالا باشد تا در مقابل ریزش آب و غیره محافظت گردد.
هسته
هسته الکتروموتور از ورقهای دینامو (فولاد سیلیس‌دار) که روی آن شیارهای مخصوص و متفاوت تعبیه گردیده ، تشکیل شده است. قطر داخلی هسته 8.9 سانتیمتر و طول یا ضخامت محوری هسته برای موتورهای 3/1 اسب بخار ، 4.3 سانتیمتر و برای موتورهای 2/1 و 4/3 اسب بخار 5.4 سانتیمتر است.
رتور
رتور نیز از ورقهای دینامو (فولاد سیلیس‌دار) تشکیل شده است. در روی ورقها شیارهایی تعبیه شده است که آلومینیم مذاب درآن تزریق می‌شود. آلومینیم مذاب پره‌های خنک‌کننده دو سر رینگ را که میله‌های روتور را اتصال کوتاه می‌کند، نگه می‌دارد. جهت سبک شدن روتور و تهویه بهتر آن در روی هسته در قسمت مرکزی سوراخهایی تعبیه می‌شود.
درپوش و بوشها
درپوش‌های انتهایی ، قسمتی از موتور را تشکیل می‌دهند، که در مرکز آنها بوش‌های نگهدارنده محور رتور تعبیه شده است. جنس بوشها از استیل و قسمت داخلی آنها از برنز می‌باشد تا در مقابل بارهای سنگین و سبک از استحکام کافی برخوردار باشند. روی بوشها منفذی تعبیه گردیده که در داخل آن نمد مخصوص آغشته به روغن قرار می‌گیرد.
کلید گریز از مرکز (صفحه اتصالات)
این کلید روی درپوش عقب الکتروموتور قرار دارد و چهارسر توسط فیش‌ها از زیر به آن اتصال دارد. در قسمت رویی یا بیرونی کلید ، یک سیم مخصوص دور زیاد که به فیشی با علامت HI که مخفف HIGH ، سیم دور کم به فیشی که به علامت LO که مخفف LOW و سیم برق مشترک به فیش با علامت COM که مخفف (COMON) است، متصل می‌شوند.
توربین (بادبزن)
قسمت اصلی کولر که هوای داخل اطاقک را به داخل کانال می‌دمد، توربین یا بادبزن نامیده می‌شود. توربین از طریق یک فلکه (پولی) بزرگ با یک تسمه به فلکه موتور متصل می‌گردد. توربین از تعدادی پره که با شکل و زاویه خاصی حول یک استوانه قرار دارند، تشکیل شده است.
پولی یا فلکه
پولی از آلومینیم خشک تهیه شده و انتقال قدرت از الکتروموتور به فن یا پروانه از طریق آنها انجام می‌گیرد. پولی کوچک روی محور موتور و پولی بزرگ روی محور پروانه نصب می‌شود. طرز قرار گرفتن آنها طوری است که هر دو آنها دقیقا روی یک صفحه فرضی قرار می‌گیرند. در غیر این صورت باعث خوردگی تسمه می‌شوند. روی مرکز هریک از پولی‌ها یک پیچ مغزی قرار دارد که باید توسط آچار آلن روی سطح صاف محورها تنظیم و سپس محکم شود. در غیر اینصورت پس ازمدتی به صورت هرزگرد حرکت می‌کنند.
یاتاقان
یاتاقان یا بستر قسمتی است که یک سر محور فن در داخل آنها قرار می‌گیرد. ساختمان یاتاقان طوری است که نیروی وزن ناشی ا زمحور و فن و اصطکاک را به بدنه منتقل می‌سازد، و چون باید حداقل اصطکاک و ساییدگی را داشته باشد، لازم است ماهانه یک بار روغن‌کاری شوند. بهترین یاتاقانها نوع گرافیتی و بلبرینگی هستند.
واترپمپ (پمپ آب)
واتر پمپ یا پمپ آب کولر مانند همه پمپها از دو قسمت الکتریکی (موتور) و یک قسمت مکانیکی (پمپ) تشکیل می‌شود.
قسمت الکتریکی
استاتور: قسمت استاتور از دو بوبین یا بالشتک تشکیل شده است، که روی هسته در داخل شیارها قرار گرفته‌اند.
روتور: هسته روتور ، واترپمپ را از ورقهای آهن سیلیس‌دار تهیه و شیارهایی به منظور قرار گرفتن میله یا هادی‌ها روی روتور ، روی آن ایجاد می‌کنند. این شیارها به منظور افزایش گشتاور واتر پمپ انتخاب می شوند. در داخل آنها مواد مذاب تزریق می‌کنند. بطوری که یک قفسه آلومینیومی تشکیل می‌شود.
درپوش ها: درپوش‌ها محل قرار گرفتن یاتاقانها و نگهداری دو سر محور موتور می‌باشند، و در نگهداری روتور نقش مهمی ایفا می‌کنند.
قسمت مکانیکی
واتر پمپ(پمپ آب) :
قسمتی از مجموعه موتور کولر که به شکل پره‌های منظم در قسمت انتهایی (پایینی) محور قرار دارد، واتر پمپ نامیده می‌شود، و عمل پمپاژ آب را به بدنه کولر انجام می‌دهد. قسمتهای مختلف پمپ عبارتند از :
- پایه اصلی پمپ که در داخل آب قرار می‌گیرد.
- پروانه چهار یا سه پره که نقش توربین را داشته و آب را پمپاژ می‌کند.
- کفی یا پایه پمپ که در زیر پایه نصب می‌گردد و نقش آب‌بندی پمپ را دارد.
- چپقی پایه پمپ ، محل قرار گرفتن شیلنگ ، که آب را به سه راهی منتقل می‌کند.
- کلاهک پمپ ، قسمت فوقانی الکتروپمپ ، که به صورت چتری بالای الکتروپمپ قرار می‌گیرد تا از ورود آب به داخل آن جلوگیری کند.
بدنه کولر (اطاقک هوا)
اطاقک هوا از یک مکعب تشکیل شده است که دارای کف سقف و یک بدنه ثابت می‌باشد. سه دیوار دیگری که پوشال‌ها در آن جای داده می‌شوند. معمولا متحرک هستند، و می‌توان آنها را از اطاقک جدا ساخت. در مواقع تعویض پوشال‌ها و یا سرویس کولر این کار ضروری است. قسمت دیوار ثابت از طریق یک دریچه لبه‌دار با یک قطعه برزنت به کانال اصلی متصل می‌گردد. بدین ترتیب از انتقال ضربه و لرزش کولر به کانال جلوگیری می‌شود.
شناور (فلوتر)
شناور وسیله‌ای است که برای تنظیم مقدار و ارتفاع آب داخل مخزن کولر یا هر مخزن دیگری بکار می‌رود، و از سرریز شدن آب جلوگیری می‌کند. این دستگاه که قابل تنظیم نیز هست، از یک شیر فشاری که توسط یک بازو به یک کره پلاستیکی توخالی متصل است تشکیل می‌شود.
جعبه اتصال الکتریکی
جعبه اتصال که از مواد عایق ساخته شده است، به بدنه ثابت کولر در داخل آن متصل می‌باشد. طوری که روی آن سرپیچ‌های اتصال ، همراه با حروف و در بعضی موارد با نقشه اتصال دیده می‌شود. این جعبه دارای یک درپوش محافظ است.
خازن راه‌انداز موتور کولر
این خازن (که با سیم پیچ راه‌انداز موتور بطور سری قرار گرفته است) هنگام راه اندازی موتور در مدار قرار می‌گیرد، و با ایجاد اختلاف کار بین جریان ولتاژ باعث حرکت موتور شده و سپس توسط کلید گریز از مرکز از مدار موتور خارج می‌شود. پس از خاموش شدن کولر مجددا کلید گریز از مرکز خازن را برای استارت بعدی در مسیر جریان از می‌دهد.
موتور کار می‌کند اما باد خنک نمی‌دهد.
- شناور تنظیم نیست : شناور را تنظیم کنید.
- شیر فلکه بسته است : قطعی آب را برطرف کنید.
- واترپمپ عمل نمی‌کند و سوراخ‌های ناودان‌ها بسته شده‌اند : واترپمپ را عوض کنید و سوراخ‌ها را باز کنید.
- شیلنگ واتر پمپ پاره شده است : شیلنگ را تعویض کنید.
واترپمپ و موتور فن کار می‌کند اما کیفیت هوادهی مطلوب نیست
- دریچه هوای کولر باز نیست : دریچه را باز کنید.
- فشار تسمه تنظیم نیست : تسمه را تنظیم کنید.
- پولی موتور هرز شده است : آن را تعویض کنید.
- پارچه برزنتی لرزه‌گیر پاره است : آن را عوض کنید.
- پره‌های فن کثیف شده‌است : پرهای فن را تمیز کنید.
- موتور فن نیم‌سوز است : موتور را دوباره سیم‌پیچی یا تعویض کنید.
موتور فن کار نمی‌کند.
- کلید خاموش و روشن ، قطع است : خرابی کلید را برطرف یا آن را تعویض نمایید.
- سیم‌پیچی موتور فن سوخته است : موتور را بازپیچی کنید یا موتور را تعویض نمایید.
فقط دور زیاد موتور کار می‌کند.
- کلید گریز از مرکز تنظیم نیست : کلید را تنظیم نمایید.
- پلاتین‌های مربوط به دور کم عمل نمی‌کند : پلاتین‌ها را عوض کنید.
- کلید تبدیل کولر خراب است : آن کلید را عوض کنید.
با زدن کلید مخصوص به حالت روشن موتور راه نمی‌افتد. اما با چرخاندن پولی توسط دست ، موتور راه‌اندازی می‌شود.
- سیم‌پیچ راه‌انداز سوخته است : سیم‌پیج را بازپیچی نمایید.
- سیم‌پیچ راه‌اندازی از کلید گریز از مرکز جدا شده است : آنها را به یکدیگر ربط بدهید.
موتور کولر یا واترپمپ در زمستان بدون روشن کردن کلید مخصوص خود به خود روشن می‌شود.
- سیم فاز جریان مستقیما به موتور و واترپمپ وصل شده و نول جریان از طریق کلید مخصوص به موتور و واترپمپ می‌رسد. زیرا در زمستان به علت رطوبت هوا بین بدنه و جعبه اتصال ، مقاومت عایق کاسته شده و از طریق بدنه نول جریان دریافت می‌گردد.
کولر موقع کار با سروصدا همراه است.
- پولی سر موتور شل شده است : پولی را درجای خود محکم کنید.
- یاتاقان‌های دو سر فن اشکال دارد : یاتاقانها را تعمیر یا تعویض کنید.
- بوش‌های موتور خوردگی پیدا کرده است : بوشها را عوض کنید.
- محور فن کج شده است : محور را تعویض کنید.
- روغن یاتاقانها از بین رفته و خشک کار می‌کند : یاتاقانها را روغن‌کاری کنید.
موتور کولر متناوبا به هنگام کار خاموش و روشن می‌شود.
قطع و وصل مجدد به علت وجود بی‌متال سر راه سیم مشترک یا برق موتور فن است و می‌تواند در اثر موارد زیر ایجاد گردد.
- موتور نیم سوز شده است.
- تسمه سفت است.
- یاتاقانها گریپاج کرده‌اند.
- هوای محیط راهی به خارج ندارد.
- دریچه هوای کولر نیم‌بسته است.
- پولی‌ها در یک امتداد نیستند.
هنگام کار کولر بدنه برق‌دار می‌شود.
- موتور فن اتصال بدنه دارد : اتصال را برطرف کنید.
- واتر پمپ اتصال بدنه دارد : اتصال را برطرف کنید.
- اتصال بر اثر پاشیدن آب بر روی موتور بوجود آمده است : مانع از ریختن آب بر روی موتور شوید.
با زدن کلید واترپمپ فیوز عمل می‌کند.
- خازن اصلاح ضریب قدرت خراب است : خازن را تعویض کنید.
- واترپمپ خراب است : واتر پمپ را تعویض کنید.
- پره‌های واترپمپ گیر دارد : پره‌های واترپمپ را اصلاح کنید. در صورت اصلاح نشدن آنها را تعویض کنید.
دور زیاد و کم موتور معکوس عمل می‌کند.
- در داخل جعبه ترمینال مخصوص ، اتصال ناخواسته رخ داده است : اتصال را برطرف کنید.
- در جعبه ترمینال‌های سیم‌های دور کم و زیاد عوضی وصل شده است : آنها را باز کرده و جاهای آنها را تغییر دهید.
آب کولر سرریز می‌شود.
- شناور تنظیم نیست : شناور را تنظیم کنید.
- کوی شناور سوراخ شده و پر از آب است و یا به لجن کف چسبیده است و حرکت نمی‌کند و اثر لوله دریچه اطمینان کف کولر از بین رفته و یا کولر تراز نیست : برای اصلاح اشکالات اقدام نمایید.
موتور در حالت راه اندازی و دورکم درست عمل می‌کند اما به مجرد رفتن به دور زیاد ، موتور دود می‌کند.
اتصال سرسیم‌های دور زیاد و راه‌انداز جابجا به کلید گریز از مرکز صورت گرفته است : آنها را تغییردهید.
هنگام کار کولر قطرات ریز آب وارد محیط می‌شود.
شیلنگ پاره شده است و آب به داخل پره‌های توربین پاشیده می‌شود. یا آب از طریق پوشال و تسمه به داخل فن ریخته می‌شود،شیلنگ را عوض کنید و مانع از رسیدن آب به تسمه شوید.
موتور با دور کم راه نمی‌افتد، اما پس از راه‌اندازی در دور تند با دور کند هم کار می‌کند.
فاصله بین پلاتین‌های کلید گریز از مرکز داخل موتور تنظیم نیست : آنها را تنظیم کنید.
پی نوشت:
همان طور که یکی از دوستان نظر داده اند، بدون داشتن اطلاع لازم و رعایت اصول ایمنی تعمیر کولر خطرناک است و خطر برق گرفتگی دارد.
۳ نظر:
تعمیر ناآگاهانه به راحتی سبب برق گرفتگی می شود.
سلام آقای قلمبر من از شما برای تاخیر بالاترین عذز خواهی می کنم ولی واقعیت اینست که شمارهرمز بالاترینم رو گم کردهام ولس چشم سعی می کنم پیداش کنم
سلام ممنون از سایت بسیار خوبتون
خواهشا یکم از مقالات نوین برقم استفاده کنید
متشکر
ارسال یک نظر